T�p Bebek

N�SA HASTANES�
�REME SA�LI�I VE T�P BEBEK �N�TES�

K�s�rl�k, �iftlerin bir y�l boyunca �ocuk sahibi olmalar�n� istemelerine ve d�zenli ili�kiye girmelerine ra�men gebelik olu�mamas� halidir. �reme �a��ndaki ki�ilerin yakla��k y�zde 10-15 'i bu sorunla kar�� kar��yad�r.

K�s�r hastalar�n tan� ve �zellikle tedavisinde son 10 y�l i�inde ba� d�nd�r�c� h�zla geli�meler elde edilmi�tir. T�p bebek ve ilgili tekniklerde sa�lanan geli�meler ile daha �nce �mitsiz olan �o�u �ifte, g�n�m�zde, �ocuk sahibi olma �ans� do�mu�tur. Tedavinin ba�ar�s�n� belirleyen en �nemli unsur do�ru tan� ve en etkin tedavinin se�ilerek h�zl� bir �eklide uygulanmas�d�r.

KISIRLIK NEDENLER�

� ERKE�E BA�LI KISIRLIK
Testis geli�imine, meni kanallar�na, hormonal bozuklu�a ba�l� veya genetik olabilece�i gibi �o�u zaman nedeni belli olmaks�z�n sperm say� ve/veya hareketlili�i ve/veya �ekilsel bozuklu�u vard�r. Erke�e ba�l� infertilitede mikroenjeksiyon ile elde edilen ba�ar� k�s�rl�k tedavisinde �nemli bir d�n�m noktas� olmu�tur.

� KADINA BA�LI KISIRLIK
T�p t�kan�kl��: Do�umsal veya ge�irilen enfeksiyonlar (t�berk�loz) ve ameliyatlara ba�l� olarak, t�plerin yap��kl�klar�n�n olmas� ya da k�smen veya tamamen t�kal� olmas� sperm ve yumurtan�n t�p i�inde bir araya gelmesini engelleyerek k�s�rl��a yol a�ar.

Rahime ba�l� nedenler: Ge�irilmi� k�rtaj, rahim ameliyat� veya verem sonras� rahim i�i yap��kl�klar, polip, myom veya do�u�tan olan perde-septum rahime ba�l� k�s�rl�k nedenleridir.

Endometriyozis: Endometriyum rahimin en i� tabakas�n� olu�turur. Her adet d�neminde d�k�lerek d��ar� at�l�r ve yeniden geli�ir. Bu tabakaya ait dokunun rahim d��nda t�plerde, yumurtal�klarda ve/veya kar�n zarlar�nda bulunmas�na endometriozis hastal�� denmektedir. Yumurtal�kta bulundu�u yerde kanama yapt��nda endometriyoma veya �ukulata kisti denen kistik yap�lar olu�turur. Adet s�ras�nda ve cinsel ili�ki esnas�nda a�r� olu�turur. Endometriyoz hastal�� ileri evrede oldu�unda k�s�rl��a yol a�maktad�r.

Hormonal ve yumurtlama bozuklu�u: Yumurtlaman�n hi� olmamas� veya seyrek olmas� genellikle adet d�zensizli�i ile birlikte g�r�l�r. Yumurtal�klar� uyaran hormonlar�n eksikli�ine ba�l� olabilir. Yumurtal�kta �ok say�da kist�iklerle birlikte g�r�len, a��r� kilo, k�llanma art��, �eker hastal��na ve hiperlipidemiye e�ilim gibi farkl� tablolarla g�r�len polikistik over sendromu, erken menopoz, prolaktin hormonunun fazla sal�n�m�, tiroid bezi fonksiyonu bozukluklar� gibi durumlarda ortaya ��kabilir.

� A�IKLANAMAYAN KISIRLIK
Bir�ok �ift yap�lan muayene ve incelemelerde herhangi bir bozukluk g�stermemekle birlikte �ocuk sahibi olamamaktan �ikayet�i olmaktad�r. Bu duruma a��klanamayan infertilite ad� verilmektedir.

KISIRLIK ARA�TIRMASI, TE�H�S Y�NTEMLER�, TESTLER

� E�lerin muayenesi: K�s�rl�k nedeniyle ba�vuran e�lerin her biri ilgili uzman hekim
taraf�ndan muayene edilir. Kad�n�n incelenmesinde jinekolojik muayene ile birlikte transvajinal ultrasonografi yap�larak rahim, t�pler ve yumurtal�klar de�erlendirilir.

Ultrasonografi s�ras�nda, ileride uygulanacak olan tedavinin se�iminde ve tedavinin ba�ar� �ans�n�n belirlenmesinde �nemli rol oynayan "yumurtal�k rezervi" de�erlendirmesi yap�l�r.

�leri kad�n ya��, ge�irilmi� yumurtal�k ameliyatlar�, tek yumurtan�n bulunmas�, baz� yumurtal�k kistleri, ge�irilmi� enfeksiyona ba�l� yap��kl�klar, endometriyozis, kemoterapi veya radyoterapi uygulanmas� ve sigara i�ilmesi yumurtal�k rezervini d��ren ba�l�ca unsurlard�r.

Yumurtal�klar�n ultrasonografideki g�r�n�m�, yap�lacak olan kan tahlilleri ile birlikte de�erlendirilerek yumurtal�klar�n uygulanacak olan tedaviye ne oranda cevap verece�i tahmin edilmektedir. Tedavide kullan�lacak olan �ema ve ila� dozlar� bu bilgiler do�rultusunda planlan�r.

� Sperm analizi ve di�er tetkikler: Erkekte �rolojik-androlojik muayene ile birlikte
sperm analizi ve gerekli g�r�ld��nde semen k�lt�r�, transrektal ultrasonografi, hormon analizleri biyopsi ve genetik inceleme yap�l�r.

� Kad�nda yumurtlama takibi: Adet kanamas�n�n 2. veya 3. g�nleri yap�lan
ultrasonografi o d�nemdeki yumurtal�k rezervinin tespiti ve yumurta geli�iminin takibi i�in temel olu�turur. Belirli ila�larla uyar�lan yumurtal�klar g�nl�k veya g�na��r� g�zlenerek i�inde yumurtalar�n (oosit) bulundu�u s�v� keseciklerinin (folik�l) b�y�mesi takip edilir. 18-24 milimetre �ap�na eri�mi� folik�llerin yeterli olgunlu�a ula�t�� kabul edilir.

� Mikrobiyoljik ve biyokimyasal analizler: �lk de�erlendirme s�ras�nda hem erkek
hem de kad�nda baz� enfeksiyonlar�n taramas� yap�l�r. Gerekli g�r�l�rse ayr�ca biyokimyasal tahliller istenir.

� Hormon testleri: Kad�nlarda rutin olarak baz� hormonlar�n (LH, FSH, E2, PRL, TSH,
fT4, tT, DHEAS) kan de�erleri ara�t�r�l�r.

� Histerosalfingografi (HSG): T�plerin a��kl��n� tespit etmek i�in HSG (ila�l� rahim
filmi) en s�k ba�vurulan y�ntemdir. HSG�de; rahim a�z�nda yetmezlik, t�berk�loz, myom nod�lleri, rahim i�i polipler ve geli�memi� rahim gibi rahim anormallikleri kolayl�kla te�his edilebilir.

� Histeroskopi: I��kl� �zel histeroskop cihaz�n�n, genel anestezi alt�nda, rahim a�z�
yoluyla rahim bo�lu�una sokularak rahim i�inin endoskopik olarak incelenmesidir. Tan� ama�l� olarak, rahim i�ine yap��m�� spiralin ��kar�lmas� ve rahim i�inde ufak cerrahi m�dahalelerin (rahim i�i perdeler, polip veya myomlar�n tedavisi) yap�lmas�nda ba�vurulan bir y�ntemdir.

� Saline inf�zyon sonografisi (SIS): Rahim i�ine s�v� verilerek yap�lan ultrasonografi
incelemesidir. Standart tarnsvajinal ultrasonografi ile g�r�lemeyen rahim i�i poliplerinin varl��n�n gibi patolojilerin tespiti i�in uygulan�r.

� Laparoskopi: Bu ama�la �zel olarak yap�l�� cihazlar�n genel anestezi alt�nda kar�n
bo�lu�una sokularak kamera yard�m�yla kar�n i�i organlar�n�n tetkik edilmesi i�lemidir. Nedeni a��klanamayan infertilitede, genital organ anomalilerinde, d�� gebelik ku�kusu olan kad�nlarda, endometriozisde, ayr�ca a��klanamayan pelvik a�r� ve adet g�rememe durumlar�nda tan� ve/veya tedavi amac� ile uygulan�r.

KISIRLIK TEDAV�S�

Buraya kadar s�z� edilen tetkikler sonucunda, erkek ve kad�nda var olan sorunlar�n giderilmeye �al��lmas� ilk ad�md�r. Bunun i�in gerekli cerrahi giri�imler ve ila� tedavileri yap�labilir.

� A��lama (inseminasyon): �nseminasyon, semen �rne�inin y�kanarak, iyi hareketli
spermlerin se�ilip rahim i�ine verilmesi i�lemi, yani suni d�llenme tekni�idir. Bu y�ntemin �zelli�i, h�zl� hareket eden sa�l�kl� spermlerin se�ilmesi, spermlere zararl� olan asit ortam�n bertaraf edilmesi, spermin yumurtaya daha yak�n bir yere b�rak�lmas� ve spermlere kolayl�kla rahim t�plerine ula�ma �ans� verilmesidir. Rahim a�z�na ait problemlerde, sperm say� ve hareketlili�indeki hafif bozluklarda, a��klanamayan k�s�rl�k durumlar�nda uygulanmaktad�r. Folik�l geli�iminin ultrasonografi ile takip edilip istenilen b�y�kl��e ula�t��nda yap�lan �atlatma i�nesinden (hCG) 32-36 saat sonra i�lem ger�ekle�tirilmektedir.

� T�p bebek: Do�al yollarla gebe kal�namamas� durumunda �ocuk sahibi olmak i�in
ba�vurulan bir yoldur. Kad�n �reme h�cresi olan yumurtan�n erkek �reme h�cresi olan sperm ile v�cut d��nda, laboratuar ortam�nda bir araya getirilerek d�llenmesi, d�llenen yumurtalar�n b�l�nmeye ba�lay�p, embriyo ad� verilen ilk geli�im a�amalar�n� laboratuar ortam�nda ge�irmesini takiben anne aday�n�n rahmine yerle�tirilmesi s�recini kapsar. Bu a�amadan sonra elde edilen gebeli�in do�al yollarla olu�an gebeliklerden fark� kalmaz.

� Mikroenjeksiyon: �ntrasitoplazmik Sperm Enjeksiyonu (ICSI) da denen bu y�ntemin
standart t�p bebek uygulamas�ndan fark�, spermin embriyolog taraf�ndan yumurtan�n i�ine mikroskop alt�nda yerle�tirilmesidir. Bu y�ntem standart t�p bebek y�ntemi ile d�llenme olmad��nda, sperm say�s�n�n az oldu�u, kalitesinin yumurtay� d�llemeye elveri�li olmad�� veya sperm h�cresinin ancak testis dokusundan elde edilebildi�i durumlarda uygulan�r.

T�P BEBEK NE ZAMAN GEREKL�D�R?

Muayene ve incelemelerinde herhangi bir sorun saptanamam�� olan �iftlerin, a��lama dahil di�er tedavi yollar� ile �ocuk sahibi olamamalar� durumunda, t�p bebek tedavisi uygulanmaktad�r. Bu duruma a��klanamayan infertilite denir.

Erkekte gerekli tedavilerin yap�lmas�na ra�men sperm analizinde ileri derecede bozukluk olmas� veya sperm g�r�lmemesi halinde t�p bebek tedavisine ba�vurulur.

Kad�nda rahim t�plerinin herhangi bir nedenle t�kal� olmas�, normalde rahim i�inde bulunmas� gereken ve her adet d�neminde d��ar� at�lan endometriyum tabakas�n�n rahim d��nda bulunmas� ile karakterize endometriozis hastal��n�n bulunmas� veya bunun yumurtal�kta kist yapmas� (endometriyoma/�ukulata kisti), ileri derecede hormonal ve yumurtlama bozukluklar�n�n olmas� durumunda (polikistik over gibi) t�p bebek �ncelikli tedavi se�ene�idir. Ayr�ca kal�t�msal ge�en hastal�klardan korunmak i�in preimplantasyon genetik tan� amac�yla t�p bebek uygulamas� yap�lmaktad�r.

T�P BEBEK TEDAV�S� K�MLERE YAPILAB�L�R?

�remeye yard�mc� tedavilerde ba�ar� oran�n� en fazla etkileyen kad�n�n ya��d�r. �lerleyen ya�la birlikte yumurtalar�n kaliteleri bozulur, rahim i�i tabakan�n (endometriyum) d�llenen yumurtay� tutma yetene�i azal�r. 40 ya��ndan sonra kad�n adetleri d�zenli olsa da, gebe kalma oran� y�zde 10�un alt�na d��er, bebek anomalileri ve d��k riskinin artt�� g�zlenir. Bu y�zden t�p bebek tedavisi i�in anne aday�n�n 40 ya��n�n alt�nda olmas� tercih edilir.

Bir�ok �lkede oldu�u gibi �lkemizde de t�p bebek uygulamas� sadece �ocuk sahibi olamayan evli �iftlere uygulanabilmektedir (Y�netmelik Madde 19). �lgili mevzuata g�re, tedaviyi talep eden �iftlerin evli olmas� ve sadece kendilerine ait �reme h�crelerinin kullan�lmas� gereklidir. Ayr�ca �remeye yard�mc� tedavi metodu uygulanacak evli �iftlerin izin belgesini doldurmalar� �artt�r (Y�netmelik Madde 20).

T�p bebek tedavisi uygulanabilmesi i�in hem anne hem de baban�n �reme h�cresinin bulunmas� gereklidir. Kad�nda yumurta h�cresi olmazsa (menopoz) veya erkekten testis dokusu dahil sperm h�cresi elde edilemezse, hi�bir surette t�p bebek tedavisi uygulanamaz. Ba�kas�ndan yumurta veya sperm h�cresi alarak yap�lan uygulamalar yasa d��d�r.

T�P BEBEK TEDAV�S�NDE BA�ARI �ANSI

T�p bebek y�ntemi ile her tedavi sonras�nda gebelik olu�ma �ans� yakla��k y�zde 30-40 aras�nda de�i�ir, ancak ba�ar�da rol oynayan fakt�rlerin ba��nda kad�n�n ya�� gelir. Otuz be� ya� alt�nda uygulama ba��na gebelik �ans� y�zde 30-40 iken 40 ya��ndan sonra gebelik oran� y�zde 15'in alt�na d��er.

T�P BEBEK UYGULAMASI A�AMALARI

� �n g�r��me: Tedaviye ba�lamadan �nce ilk g�r��me m�mk�nse adetin ilk 3 g�n�
i�erisinde yap�lmal�d�r. Baz� laboratuar testlerinin bu g�nlerde yap�lmas� gereklidir. Bu g�r��meye gelirken, e�lere ait daha �nceden yap�lm�� olan tetkikler ve varsa ameliyat raporlar� ile son aylara ait adet d�zeninin takvimi birlikte getirilmelidir.

� Hormonal bask�lama ve yumurtal�klar�n uyar�lmas�: T�p bebek tedavisinde
�ncelikle �remeye ili�kin hormonlar�n sal�nmas� ile yumurtal�klar�n tamam�yla kontrol alt�na al�nmas� hedeflenir. Bu ama�la verilen ila�larla istenilen zamandan �nce yumurtlama engellenir.

Uygulaman�n ba�ar�l� olabilmesi, kad�n yumurtal�klar�nda �ok say�da yumurta �retilmesine ba�l�d�r. Bu y�zden, yukar�da s�z edildi�i gibi kontrol alt�nda tutulan yumurtal�klar, yumurta geli�imini uyaran ila�lar ile uyar�l�r. Bu s�re�te yumurta geli�iminin takibi i�in belirlenen aral�klarda ultrasonografi ve hormon tahlili yap�larak ila�larda doz ayarlamas�na gidilir.

Yumurta toplamas� �ncesinde son olarak yumurta olgunla�t�ran hormon (hCG) enjeksiyonu yap�l�r. Bu enjeksiyonun g�n saat ve dozu hastalara s�zl� ve yaz�l� olarak tarif edilir.

� Yumurta toplanmas�: Yumurtalar�n toplanmas� i�lemi bu son ila� enjeksiyonundan
sonraki 36-38. saatte ameliyathane ortam�nda yap�l�r. Bu esnada sakinle�tirici ila�lar verilerek b�lgesel anestezi yap�labilece�i gibi, i�lem t�m�yle anestezi alt�nda da ger�ekle�tirilebilir. Yumurta toplanmas� vajinal ultrasonografi aletine ba�l� bir i�nenin vajenden ge�irilerek yumurtal�klardaki yumurtalar� i�inde bulunduklar� s�v� ile birlikte emerek ger�ekle�tirilir.

� Sperm elde edili�i: Normalde semen uygulaman�n yap�ld�� merkezde bu ama�la
olu�turulmu� yerde mast�rbasyon yoluyla steril bir kaba al�n�r. Ancak semende sperm h�cresinin g�r�lmedi�i durumlarda cerrahi y�ntemlerle (TESA, TESE, MESA, mikro TESE) testis veya epididimden sperm elde edilir.

� D�lleme ve embriyo olu�turulmas�:
Sperm h�creleri ile yumurtan�n birle�mesi (d�lleme) i�lemi yumurtalar�n topland�� g�n ger�ekle�tirilir. Bu d�lleme uygun laboratuar �artlar� alt�nda standart t�p bebek uygulamas� (IVF) veya mikroskop alt�nda mikroenjeksiyon (ICSI) ile ger�ekle�tirilir.

Yumurtalar�n toplanmas�ndan bir g�n sonra, yumurtalardan ka��n�n normal �ekilde d�llendi�i konusunda �ifte bilgi verilir. Normal olarak d�llenen yumurtalar laboratuarda embriyo olu�umu i�in 2 ile 5 g�n aras�nda izlenir.

D�llenmeyi takip eden 3. g�nde en az 5 adet �ok kaliteli embriyo elde edildiyse 5. g�ne kadar izlenip blastosist halini almas� sa�lan�r.

� Embriyo kalitesinin de�erlendirilmesi: Embriyolar�n kalitesi d�llenme sonras� h�cre
say�s�, h�cre b�y�kl�� ve h�cre d�� par�ac�klar�n varl�� gibi baz� �ekilsel parametrelere g�re de�erlendirilir. Geli�en embriyolar g�zlenerek en kaliteli olanlar� belirlenir ve anne rahmine yerle�tirilmek �zere ayr�l�r.

� Embriyo t�ra�lama (assisted hatching): Embriyolar�n rahimde tutunma ba�ar�s�n�
art�rmak i�in �zel bir y�ntemle embriyoyu koruyan zar�n inceltilmesi i�lemi, yani embriyo t�ra�lamas� yap�l�r.

� Embriyonun fragmanlardan temizlenmesi: Fragmantasyon, canl� olmayan h�cre
art�klar�d�r. �ok kaliteli bir embriyoda h�crelerin b�y�kl�kleri benzerdir ve fragmantasyon yoktur. Fragmantasyon artt�k�a, embriyonun kalitesi d��er. Bu y�zden embriyonun bu par�ac�klardan temizlenmesi ba�ar� �ans�n� art�rmaktad�r.

� Embriyo transferi: Rahim i�ine yerle�tirilmek �zere ayr�lan embriyolar�n say�s� ve
kalitesi konusunda aileye bilgi verilir. Transfer i�lemi i�in herhangi bir anesteziye gerek duyulmaz. Ultrasonografik g�zlem alt�nda embriyolar ile y�klenmi� olan bir kateter vajenden ve rahim a�z�ndan ge�irilerek embriyolar rahim i�erisine b�rak�l�r.

Transfer edilecek embriyo say�s� kad�n�n ya��, embriyo kalitesi ve daha �nce t�p bebek uygulama say�s�na g�re, hastan�n da bilgisi dahilinde belirlenmelidir. �zellikle 35 ya�� alt�nda iyi kaliteli 2 embriyonun transfer edilmesi yeterlidir. �o�ul gebeliklerin �nlenmesi a��s�ndan da gereklidir.

Blastosist halini alan embriyonun transfer edilmesi �o�ul gebelik riskini azalt�p gebe kalma �ans�n� art�r�r.

� Luteal faz deste�i: Gebeli�in geli�imini desteklemek i�in yumurtalar�n
toplanmas�ndan veya embriyolar�n transferinden sonra progesteron, �strojen ve/veya hCG takviyesine ba�lan�r. Embriyo transferinden 12-14 g�n sonra gebelik testi yap�l�r. Klinik a��dan gebeli�in varl��n� g�steren fetal kalp at��lar� tespit edilene kadar ila�lara devam edilir.

� Di�er i�lemler

Sperm dondurulmas�: Spermlerin dondurularak saklanmas� m�mk�nd�r. Cerrahi y�ntemle elde edilen spermler erke�in e�inin gerekli a�amalar� tamamlayarak yumurta toplanmas� g�n�ne kadar dondurularak saklan�r. Ayr�ca planlanan testis t�m�r� tedavisi veya radyoterapi/kemoterapi gibi t�bbi zorunluluk halleri �ncesinde ileride �ocuk sahibi olmas�n� temin i�in spermler saklanabilmektedir (Y�netmelik madde 17).

Embriyo dondurulmas�: E�er yerle�tirme i�leminden sonra geride iyi kalitede embriyo veya embriyolar kalm�� ise �iftin onay� al�n�p bu embriyolar ileride kullan�lmak �zere dondurulup saklan�r (Y�netmelik madde 17).

Preimplantasyon genetik tan�: Embriyonun anneye transferinden �nce yap�lan genetik incelemedir. Genetik hastal�k ta��y�c�s� veya hasta �ocuk sahibi riskli �iftler i�in �nemli bir tan� y�ntemidir. ��nc� g�nde 8 h�creli embriyolardan mikroskop alt�nda 1 veya 2 h�cre (blastomer) al�narak genetik tan� i�in inceleme yap�l�r. Sa�l�kl� bulunan embriyo se�ilerek anneye transfer edilir.

T�P BEBEK TEDAV�S� SIRASINDA
KAR�ILA�ILAB�LECEK PROBLEMLER

� Kullan�lan ila�lar�n yan etkileri (anestezik ila�lar ve hormonlar): Yumurtal�klar�
bask�lamak i�in kullan�lan ila�lar�n s�cak basmas�, ba� a�r�s�, vajende kuruluk, ruh halinde de�i�imler gibi ge�ici yan etkileri olabilir. Di�er taraftan yumurta geli�imini uyaran ila�lar�n enjeksiyon b�lgesinde k�zar�kl�k ve a�r�, g��slerde hassasiyet, yorgunluk, kas�klarda a�r� ve gerginlik gibi yan etkileri g�r�lebilir.

Her cerrahi i�lemde olabilece�i gibi, anestezik maddelere kar�� alerjik reaksiyonlar olabilir. Bu y�zden alerjik durum biliniyorsa �nceden doktor bilgilendirilmelidir.

� Yumurtal�klarda kist geli�imi: Kullan�lan ila�lara ba�l� olarak tedavi ba�lang�c�nda
yumurtal�klarda kist geli�ebilir ve yumurta geli�imini olumsuz etkiler. Bu kistlerin bo�alt�lmas� veya tedaviye ara verilerek kistin yok edilmesi gerekir.

� Yumurtal�klar�n tedaviye a��r� cevap vermesi (OHSS): Normalde t�p bebek
tedavisinde ama� yumurtal�klar�n kontroll� olarak uyar�lmas� ve fazla say�da yumurta elde edilmesidir. Bazen yumurtal�klar verilen ila�lara beklenen d�zeyden fazla cevap vererek a��r� uyar�labilir. Bu durum hafif seyredebilece�i gibi ciddi s�k�nt� da yaratabilir. Kar�n ve v�cut bo�luklar�nda s�v� toplanarak kar�n �i�li�i, nefes darl��, bulant�, kusma, idrar yapamama ve kar�n a�r�s�na yol a�abilir. Hastanede yatarak tedavi gerekebilir.

� Yumurta elde edilememesi (bo� folik�l sendromu): Yumurtal�klarda geli�en
folik�llerin s�v�lar�n�n emilmesine ra�men i�inde yumurta bulunmayabilir. Hastalar�n hCG i�nesini zaman�nda veya uygun miktarda yapt�rmamas�na ya da ilac�n yap�s�na ba�l� olabilir.

� Az say�da veya kalitesiz yumurta geli�imi: Yumurtal�k rezervinin d��k oldu�u
durumlarda beklenen bir durumdur. Kullan�lan ila�lara ra�men yumurtal�klar istenilen cevab� vermeyebilir ve yeterli say� ve kalitede folik�l olu�mayabilir. Her hastada g�r�lebilece�i gibi ileri ya�larda daha s�k g�r�l�r.

� D�llenme olmamas�: Uygulanan laboratuar i�lemlerinin ard�ndan yumurta ve
spermler normal g�r�nmesine ra�men d�llenme ger�ekle�meyebilir.

� Embriyo geli�memesi: �reme h�crelerinin birle�mesi ile d�llenme i�lemi
ger�ekle�mesine ra�men, beklenen b�l�nme ve embriyo olu�umu ger�ekle�meyebilir.

� Kanama ve enfeksiyon: Nadir g�r�lmekle birlikte yumurta toplama i�lemi s�ras�nda
damar yaralanmalar�na ba�l� bat�n i�i kanama veya i�lemin bitmesinin ard�ndan kar�n i�i enfeksiyon geli�ebilir.

� �o�ul gebelik: Verilen embriyo say�s�n�n artmas�na ba�l� olarak ikiz-��z-d�rd�z
gebeliklerin g�r�lme riski vard�r. Bu durum erken do�um riskini �nemli derecede artt�rarak, bebeklerin yeni do�an d�neminde ve hayatlar�n�n ilerleyen d�nemlerinde �e�itli problemler ya�amalar�na neden olabilir. Bu y�zden ��ten fazla embriyo transferinin yap�lmas� uygun g�r�lmemektedir.

� D�� gebelik: Olu�an gebelik kesesinin rahim i�ine ge�meyip ba�ta t�pler olmak �zere
rahmin d��na yerle�mesidir. Ameliyatla gebeli�in sonland�r�lmas� ve t�p�n ��kar�lmas� gerekir. Bazen erken tespit edildi�i durumlarda ila�la tedavi uygulanabilir.

DUYURULAR :

T�p Bebek